แดนนิพพาน "โมทนาทุกดวงจิตถึงซึ่งแดนนิพพาน"

ชื่อกระทู้: วันมาฆบูชา [สั่งพิมพ์]

---

โดย: Czasis    เวลา: 2014-2-10 14:44     ชื่อกระทู้: วันมาฆบูชา

วันมาฆบูชา
: H- k, P5 V3 r0 u7 Q9 I
/ R6 q7 }' |/ u8 N" S# g
. R8 K4 }& ]) J% N1 m2 \2 v1 K2 T7 p) H! E! Y& ~4 M
ความหมายวันมาฆบูชา
- ?* D8 T0 I( c% W. D5 jวันมาฆบูชา หมายถึง การบูชา ในวันเพ็ญเดือน ๓ เนื่องในโอกาสคล้าย วันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์5 O% Q8 l3 S! Z1 F4 @7 Q

0 Q, L2 M/ Q1 O' ]ความสำคัญวันมาฆบูชา, _, d7 X* i% n! E, g2 Q. e; g
วันมาฆบูชา เป็นวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๓ มีเหตุการณ์อัศจรรย์ที่ พระสงฆ์สาวกของพระพุทธเจ้าจำนวน ๑,๒๕๐ รูป มาเฝ้าพระพุทธเจ้า ณ วัดเวฬุวัน เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ โดยมิได้นัดหมายกันพระสงฆ์ ทั้งหมดเป็นพระอรหันต์- v4 U6 J3 s7 x9 [7 h+ u6 C

- F( R7 R$ m% ]) g8 vผู้ได้อภิญญา ๖และเป็นผู้ที่ได้รับการอุปสมบท โดยตรงจากพระพุทธเจ้า ในวันนี้พระพุทธเจ้าได้ทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์ ในที่ประชุมสงฆ์เหล่านั้น ซึ่งเป็นทั้งหลักการอุดมการณ์และวิธีการปฏิบัติที่ นำไปใช้ได้ทุกสังคม มีเนื้อหา โดยสรุปคือให้ละ
( n! K0 n3 w' [' n* U1 C" U
! l) s4 b2 t. c& zความชั่วทุกชนิด ทำความดี ให้ถึงพร้อมและทำจิตใจให้ผ่องใส+ u9 G; s8 a5 \; X6 c' T

% F6 s! X: z8 I, D0 B( ~  Rประวัติความเป็นมาวันมาฆบูชา, u3 }0 [$ m5 o7 r3 A$ u
๑. ส่วนที่เกี่ยวกับพระพุทธเจ้า หลังจากพระพุทธเจ้าตรัสรู้ได้ ๙ เดือนขณะนั้นเมื่อเสร็จพุทธกิจแสดงธรรมที่ถ้ำสุกรขาตาแล้ว เสด็จมาประทับที่วัดเวฬุวัน เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ ประเทศอินเดียในปัจจุบัน วันนั้นตรงกับวันเพ็ญ เดือนมาฆะหรือเดือน
  @5 U9 i0 k7 r& C; @
" p+ e  a1 H% x  \  D* s' r' D9 o๓ในเวลาบ่ายพระอรหันต์สาวกของพระพุทธเจ้า มาประชุม พร้อมกัน ณ ที่ประทับของพระพุทธเจ้า นับเป็นเหตุอัศจรรย์ ที่มีองค์ประกอบสำคัญ ๔ ประการ เรียกว่าว่า วันจาตุรงคสันนิบาต
; ]" g8 J6 w  u$ s! K/ Q  d
4 s/ u$ f% X3 [7 d1 H: p! |คำว่า "จาตุรงคสันนิบาต" แยกศัพท์ได้ดังนี้ คือ
2 G9 s5 z* I1 B: [8 I9 {  C; [# h/ W5 \, Q9 X  ]+ p
"จาตุร" แปลว่า ๔
" w" _: k1 F9 x- o"องค์" แปลว่า ส่วน 4 C( C' N: [; ]  Q9 G7 X# _
"สันนิบาต" แปลว่า ประชุม
* l8 n9 M; m1 W, F/ yฉะนั้นจาตุรงคสันนิบาตจึงหมายความว่า "การประชุมด้วยองค์ ๔" กล่าวคือมีเหตุการณ์พิเศษที่เกิดขึ้นพร้อมกันในวันนี้ คือ
; \; S$ T  M1 o1 H8 b) P3 O$ O" I  l/ ?/ |& ]0 C  G
1. เป็นวันที่ พระสงฆ์สาวกของพระพุทธเจ้า จำนวน ๑,๒๕๐ รูป มาประชุมพร้อมกันที่เวฬุวันวิหารในกรุงราชคฤห์ โดยมิได้นัดหมาย$ I. Q5 f* M( @
( G) ^  c9 h- U1 Y4 y7 Z
2. พระภิกษุสงฆ์เหล่านี้ล้วนเป็น "เอหิภิกขุอุปสัมปทา" คือเป็นผู้ที่ได้รับการอุปสมบทโดยตรงจากพระพุทธเจ้าทั้งสิ้น0 a0 Q* Y5 V# v+ N" b, k  o) I1 X

2 j1 _% k6 i, z9 Q5 G3. พระภิกษุสงฆ์ทุกองค์ที่ได้มาประชุมในครั้งนี้ ล้วนแต่เป็นผุ้ได้บรรลุพระอรหันต์แล้วทุก ๆองค์
5 b4 B) P" J! j: s4 x; a( `9 j( p" q. S
4. เป็นวันที่พระจันทร์เต็มดวงกำลังเสวยมาฆฤกษ
, ?4 l5 f* X  t* Q/ C* [- `5 P  e  |% n4 y
ประวัติวันมาฆบูชา
& B! Y7 ]6 M: N! R/ `
# R: S. @% Y5 x& l/ L! Lมูลเหตุ
. V, {7 W! N0 W1 a) u! Z5 Aหลังจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสรู้ในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 และได้ทรงประกาศพระศาสนาและส่งพระอรหันตสาวกออกไปจาริกเพื่อเผยแพร่พระพุทธศาสนายังสถานที่ต่าง ๆ ล่วงแล้วได้ 9 เดือน ในวันที่ใกล้พระจันทร์เสวยมาฆฤกษ์ (วันขึ้น 15 ค่ำ 4 _! e9 R6 V- @( e) Q( F
) R% }$ R+ O! f/ ^. Z
เดือน 3) พระอรหันต์ทั้งหลายเหล่านั้นต่างได้ระลึกว่า วันนี้เป็นวันสำคัญของศาสนาพราหมณ์ อันเป็นศาสนาของตนอยู่เดิม ก่อนที่จะหันมานับถือพระธรรมวินัยของพระพุทธเจ้า และในลัทธิศาสนาเดิมนั้นเมื่อถึงวันเพ็ญเดือนมาฆะ เหล่าผู้ศรัทธา
; b% @8 B( U( d2 c
; V  E- a) G* T% p" P! K# Vพราหมณลัทธินิยมนับถือกันว่าวันนี้เป็นวันศิวาราตรี โดยจะทำการบูชาพระศิวะด้วยการลอยบาปหรือล้างบาปด้วยน้ำ แต่มาบัดนี้ตนได้เลิกลัทธิเดิมหันมานับถือพระธรรมวินัยของพระพุทธเจ้าแล้ว จึงควรเดินทางไปเข้าเฝ้าบูชาฟังพระสัทธรรมจาก
8 R5 S  P* N7 Y' j. M% A' B! I) `; g
พระพุทธเจ้า พระอรหันต์เหล่านั้นซึ่งเคยปฏิบัติศิวาราตรีอยู่เดิม จึงพร้อมใจกันไปเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าโดยมิได้นัดหมาย
4 u# \% t( `* e0 w
+ t( H) a) m2 p7 Sมีผู้กล่าวว่า สาเหตุสำคัญที่ทำให้พระสาวกทั้ง 1,250 องค์มาประชุมพร้อมกันโดยมิได้นัดหมาย มาจากในวันเพ็ญเดือน 3 ตามคติพราหมณ์ เป็นวันพิธีศิวาราตรี พระสาวกเหล่านั้นซึ่งเคยนับถือศาสนาพราหมณ์มาก่อนจึงได้เปลี่ยนจากการรวมตัว
$ Y* u$ |& ?0 O" U1 N, s1 g: b3 {2 S) I
กันทำพิธีชำระบาปตามพิธีพราหมณ์ มารวมกันเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าแทน
( P4 d; q1 o. F3 p4 S
$ p1 W# V" N+ J, j+ h( w/ K8 n
3 P; [# s, F/ I: w
4 _1 e+ j+ ?$ g* F9 wโอวาทปาฏิโมกข์ ) f) Y+ o6 q  D/ q! q' O% m
หลักคำสอนสำคัญของพระพุทธศาสนา หรือคำสอนอันเป็นหัวใจของพระพุทธศาสนา ได้แก่ พระพุทธพจน์ ๓ คาถากึ่ง ที่พระพุทธเจ้าตรัสแก่พระอรหันต์ ๑,๒๕๐ รูป ผู้ไปประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย ณ พระเวฬุวนาราม ในวันเพ็ญเดือน ๓ ที่เราเรียก; G% S2 ~9 |. e
# a9 Z% M; @, u7 @$ V* Z
กันว่าวันมาฆบูชา (ถรรถกถากล่าวว่า พระพุทธเจ้าทรงแสดงโอวาทปาฏิโมกข์นี้ แก่ที่ประชุมสงฆ์ตลอดมา เป็นเวลา ๒๐ พรรษา ก่อนที่จะโปรดให้สวดปาฏิโมกข์อย่างปัจจุบันนี้แทนต่อมา), คาถาโอวาทปาฏิโมกข์ มีดังนี้ (โอวาทปาติโมกข์ ก็เขียน)$ {; Y* E% ?! o) L$ h4 g  f

8 C2 y  K0 N, W3 M. T' Yสพฺพปาปสฺส อกรณํกุสลสฺสูปสมฺปทา
! C) x9 `5 `- Zสจิตฺตปริโยทปนํเอตํ พุทธาน สาสนํฯ, |5 m& V( E8 D
ขนฺตี ปรมํ ตโป ตีติกฺขา' f% c* j# W0 y5 c- r5 C- G
นิพฺพานํ ปรมํ วทนฺติ พุทฺธา
0 z/ J2 |' K0 i' M3 E( p* D# m  Lน หิ ปพฺพชิโต ปรูปฆาตี
0 E7 P& s4 E1 X0 W; d: sสมโณ โหติ ปรํ วิเหฐยนฺโตฯ- H1 |3 z! U$ O! ?" w. Z- a4 l( g
อนูปวาโท อนูปฆาโต ปาติโมกฺเข จ สํวโร& d+ T, a5 p+ z3 l: C; k
มตฺตญฺญุตา จ ภตฺตสฺมึ ปนฺตญฺจ สยนาสนํ: [; i: n3 X! ~+ _$ Z# V
อธิจิตฺเต จ อาโยโค เอตํ พุทฺธาน สาสนํฯ; s$ t* u: l: ]* U, U( N' b
9 {$ g2 R: ?" u* f$ B4 Z$ Y
แปล : การไม่ทำความชั่วทั้งปวง ๑ การบำเพ็ญแต่ความดี ๑ การทำจิตของตนให้ผ่องใส ๑ นี้เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย ขันติ คือความอดกลั้น เป็นตบะอย่างยิ่ง, พระพุทธเจ้าทั้งหลายกล่าวว่านิพพาน เป็นบรมธรรม, ผู้ทำร้ายคน* ^2 o9 b7 U  y& M2 y& U! y8 W
, `, [; E9 ]/ K
อื่น ไม่ชื่อว่าเป็นบรรพชิต,ผู้เบียดเบียนคนอื่น ไม่ชื่อว่าเป็นสมณะการไม่กล่าวร้าย ๑ การไม่ทำร้าย ๑ ความสำรวมในปาฏิโมกข์ ๑ ความเป็นผู้รู้จักประมาณในอาหาร ๑ ที่นั่งนอนอันสงัด ๑ ความเพียรในอธิจิต ๑ นี้เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าทั้ง
! N$ A) V7 p3 O# v0 W( z! x3 A' y: b/ @- H2 X" f$ ~
หลายที่เข้าใจกันโดยทั่วไป และจำกันได้มาก ก็คือ ความในคาถาแรกที่ว่า ไม่ทำชั่ว ทำแต่ความดี ทำจิตใจให้ผ่องใส
' V- u( D& b) U* S, i! u9 Y4 `7 I1 O
สถานที่สำคัญเนื่องด้วยวันมาฆบูชา (พุทธสังเวชนียสถาน)6 S& X' L- D- z

" r+ e# @) V$ I6 {8 k" vพระพุทธรูปยืนกลางมณฑลมหาสังฆสันนิบาต ในโบราณสถานวัดเวฬุวันมหาวิหาร เมืองราชคฤห์ รัฐพิหาร อินเดีย (เป็นพระพุทธรูปสร้างใหม่ ปัจจุบันเป็นสถานที่จาริกแสวงบุญสำคัญของชาวพุทธทั่วโลก)เหตุการณ์สำคัญที่เกิดในวันมาฆบูชา เกิด
9 J5 _. z" ~" C) b& ]; |- X. W+ q  y3 S1 w$ |
ภายในบริเวณที่ตั้งของ "กลุ่มพุทธสถานโบราณวัดเวฬุวันมหาวิหาร" ภายในอาณาบริเวณของวัดเวฬุวันมหาวิหาร ซึ่งลานจาตุรงคสันนิบาตอันเป็นจุดที่เกิดเหตุการณ์สำคัญในวันมาฆบูชานั้น ยังคงเป็นที่ถกเถียงและหาข้อสรุปทาง/ j0 O! K$ m( |; F& O0 Z
) `- J* J  F8 d& s& \7 E. u
โบราณคดีไม่ได้มาจนถึงปัจจุบัน
2 q+ q& V4 Z3 J# w! |; Q; G' @
( x2 N+ k/ r! g/ oวัดเวฬุวันมหาวิหาร
7 t& Y" Q. k% h* M& P"วัดเวฬุวันมหาวิหาร" เป็นอาราม (วัด) แห่งแรกในพระพุทธศาสนา ตั้งอยู่ใกล้เชิงเขาเวภารบรรพต บนริมฝั่งแม่น้ำสรัสวดีซึ่งมีตโปธาราม (บ่อน้ำร้อนโบราณ) คั่นอยู่ระหว่างกลาง นอกเขตกำแพงเมืองเก่าราชคฤห์ (อดีตเมืองหลวงของแคว้นมคธ) รัฐ/ ^" E! Z4 c1 J1 F% t. j9 Z/ X! M4 L
& f# w$ R0 j  a  y' q
พิหาร ประเทศอินเดียในปัจจุบัน (หรือ แคว้นมคธ ชมพูทวีป ในสมัยพุทธกาล)
, i, {* y) r. t+ [
# S2 Q- S6 d* a, G% ^/ A. Q% Q1 E- v6 c; {5 n9 G( H

1 i) P* H) r3 T. F" q! F4 yวัดเวฬุวันในสมัยพุทธกาล
1 z+ |1 Q8 W% s9 r: Fเดิมวัดเวฬุวันเป็นพระราชอุทยานสำหรับเสด็จพระพาสของพระเจ้าพิมพิสาร เป็นสวนป่าไผ่ร่มรื่นมีรั้วรอบและกำแพงเข้าออก เวฬุวันมีอีกชื่อหนึ่งปรากฏในพระสูตรว่า "พระวิหารเวฬุวันกลันทกนิวาปสถาน"หรือ "เวฬุวันกลันทกนิวาป" (สวนป่าไผ่" Y9 d- i. o9 U$ X4 a8 ^3 x8 ^; U/ i

5 D8 a+ c2 J% N; Q4 q+ Oสถานที่สำหรับให้เหยื่อแก่กระแต) พระเจ้าพิมพิสารได้ถวายพระราชอุทยานแห่งนี้เป็นวัดในพระพุทธศาสนาหลังจากได้สดับพระธรรมเทศนาอนุปุพพิกถาและจตุราริยสัจจ์ ณ พระราชอุทยานลัฏฐิวัน (พระราชอุทยานสวนตาลหนุ่ม) โดยในครั้งนั้น- D6 c* n2 _* y0 Q

$ d" f& H: l7 J; V9 O! a$ yพระองค์ได้บรรลุพระโสดาบัน เป็นพระอริยบุคคลในพระพุทธศาสนา และหลังจากการถวายกลันทกนิวาปสถานไม่นาน อารามแห่งนี้ก็ได้ใช้เป็นสถานที่สำหรับพระสงฆ์ประชุมจาตุรงคสันนิบาตครั้งใหญ่ในพระพุทธศาสนา อันเป็นเหตุการณ์สำคัญใน
+ ?5 n) `+ Q2 C5 {/ ^6 p
  U* [; [6 z- P) W8 k- h) G; ?- {7 u9 Lวันมาฆบูชา
( c: b, _8 D* U) R1 g1 K2 t
. f8 M& [) s$ ^6 A; Dวัดเวฬุวันหลังการปรินิพพาน
6 t3 ]' i" ^% p- c4 Fหลังพระพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพาน วัดเวฬุวันได้รับการดูแลมาตลอด โดยเฉพาะมูลคันธกุฎีที่มีพระสงฆ์เฝ้าดูแลทำการปัดกวาดเช็ดถูปูลาดอาสนะและปฏิบัติต่อสถานที่ ๆ พระพุทธเจ้าเคยประทับอยู่ทุก ๆ แห่ง เหมือนสมัยที่พระพุทธองค์ทรงพระชนม, e1 E0 {9 `2 ]' z
" ~0 m: d, M: Z- a; O9 A: ]
ชีพอยู่มิได้ขาด โดยมีการปฏิบัติเช่นนี้ติดต่อกันกว่าพันปี2 s4 \+ v+ x- Q
) t  l6 v9 R5 A* }
แต่จากเหตุการณ์ย้ายเมืองหลวงแห่งแคว้นมคธหลายครั้งในช่วง พ.ศ. 70 ที่เริ่มจากอำมาตย์และราษฎรพร้อมใจกันถอดกษัตริย์นาคทัสสก์แห่งราชวงศ์ของพระเจ้าพิมพิสารออกจากพระราชบัลลังก์ และยกสุสูนาคอำมาตย์ซึ่งมีเชื้อสายเจ้าลิจฉวีในกรุง
+ w- p6 A* J8 a( `8 V; Z* S( |; `# T$ W$ t
เวสาลีแห่งแคว้นวัชชีเก่า ให้เป็นกษัตริย์ตั้งราชวงศ์ใหม่แล้ว พระเจ้าสุสูนาคจึงได้ทำการย้ายเมืองหลวงของแคว้นมคธไปยังเมืองเวสาลีอันเป็นเมืองเดิมของตน และกษัตริย์พระองค์ต่อมาคือพระเจ้ากาลาโศกราช ผู้เป็นพระราชโอรสของพระเจ้าสุสูนาค 0 r% }+ ?1 L/ p4 L& P

0 p3 o6 ~% v) P/ S, v0 D, vได้ย้ายเมืองหลวงของแคว้นมคธอีก จากเมืองเวสาลีไปยังเมืองปาตลีบุตร ทำให้เมืองราชคฤห์ถูกลดความสำคัญลงและถูกทิ้งร้าง ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้วัดเวฬุวันขาดผู้อุปถัมภ์และถูกทิ้งร้างอย่างสิ้นเชิงในช่วงพันปีถัดมา
7 |- ]* O0 X3 l  F. l+ C2 E4 p: ^' n: @
โดยปรากฏหลักฐานบันทึกของหลวงจีนฟาเหียน (Fa-hsien) ที่ได้เข้ามาสืบศาสนาในพุทธภูมิในช่วงปี พ.ศ. 942 - 947 ในช่วงรัชสมัยของพระเจ้าจันทรคุปต์ที่ ๒ (พระเจ้าวิกรมาทิตย์) แห่งราชวงศ์คุปตะ ซึ่งท่านได้บันทึกไว้ว่า เมืองราชคฤห์อยู่9 f+ y1 v9 \' a' z: X8 Z) Y$ Z

4 s7 r; ?  S0 ]$ U( Q$ Sในสภาพปรักหักพัง แต่ยังทันได้เห็นมูลคันธกุฎีวัดเวฬุวันปรากฏอยู่ และยังคงมีพระภิกษุหลายรูปช่วยกันดูแลรักษาปัดกวาดอยู่เป็นประจำ แต่ไม่ปรากฏว่ามีการบันทึกถึงสถานที่เกิดเหตุการณ์จาตุรงคสันนิบาตแต่ประการใด& ~( O4 k( b, a* A+ x' p
/ b9 x' ^  R: h. X4 C
แต่หลังจากนั้นประมาณ 200 ปี วัดเวฬุวันก็ถูกทิ้งร้างไป ตามบันทึกของพระถังซำจั๋ง (Chinese traveler Hiuen-Tsang) ซึ่งได้จาริกมาเมืองราชคฤห์ราวปี พ.ศ. 1300 ซึ่งท่านบันทึกไว้แต่เพียงว่า ท่านได้เห็นแต่เพียงซากมูลคันธกุฎีซึ่งมี1 x$ N5 c# F% ]1 o4 J

# n' v: w7 t  j; Wกำแพงและอิฐล้อมรอบอยู่เท่านั้น (ในสมัยนั้นเมืองราชคฤห์โรยราถึงที่สุดแล้ว พระถังซำจั๋งได้แต่เพียงจดตำแหน่งที่ตั้งทิศทางระยะทางของสถูปและโบราณสถานเก่าแก่อื่น ๆ ในเมืองราชคฤห์ไว้มาก ทำให้เป็นประโยชน์แก่นักประวัติศาสตร์และนัก6 e7 A0 i1 r! n3 U3 h% z

9 e! i8 \$ e; W2 e" aโบราณคดีในการค้นหาโบราณสถานต่าง ๆ ในเมืองราชคฤห์ในปัจจุบัน)- l5 I% W% n: U" J4 v& X

  K2 y% z+ o( [9 W8 Jจุดแสวงบุญและสภาพของวัดเวฬุวันในปัจจุบัน) x& W- w& D" V3 `% [9 _
ปัจจุบันหลังถูกทอดทิ้งเป็นเวลากว่าพันปี และได้รับการบูรณะโดยกองโบราณคดีอินเดียในช่วงที่อินเดียยังเป็นอาณานิคมของอังกฤษ วัดเวฬุวัน ยังคงมีเนินดินโบราณสถานที่ยังไม่ได้ขุดค้นอีกมาก สถานที่สำคัญ ๆ ที่พุทธศาสนิกชนในปัจจุบันนิยม
2 I# Y9 \0 o. a0 @: B$ y7 K- K1 h1 y( T8 T: [1 }6 }9 \. c# U
ไปนมัสการคือ "พระมูลคันธกุฎี" ที่ปัจจุบันยังไม่ได้ทำการขุดค้น เนื่องจากมีกุโบร์ของชาวมุสลิมสร้างทับไว้ข้างบนเนินดิน, "สระกลันทกนิวาป" ซึ่งปัจจุบันรัฐบาลอินเดียได้ทำการบูรณะใหม่อย่างสวยงาม, และ "ลานจาตุรงคสันนิบาต" อันเป็นลานเล็ก , t" I# G  u' ]* ~) F
% I! B  m0 X( E: Z* a8 b$ h
ๆ มีซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปยืนปางประทานพรอยู่กลางซุ้ม ลานนี้เป็นจุดสำคัญที่ชาวพุทธนิยมมาทำการเวียนเทียนสักการะ (ลานนี้เป็นลานที่กองโบราณคดีอินเดียสันนิษฐานว่าพระพุทธองค์ทรงแสดงโอวาทปาฏิโมกข์ในจุดนี้)# \& n7 T' y, v( [* a9 L
- _% j' {0 q' c, I8 u/ B
จุดที่เกิดเหตุการณ์สำคัญในวันมาฆบูชา (ลานจาตุรงคสันนิบาต)
! @* {1 H  @/ l, ~* X/ u6 ^0 T9 eถึงแม้ว่าเหตุการณ์จาตุรงคสันนิบาตจะเป็นเหตุการณ์สำคัญยิ่งที่เกิดในบริเวณวัดเวฬุวันมหาวิหาร แต่ทว่าไม่ปรากฏรายละเอียดในบันทึกของสมณทูตชาวจีนและในพระไตรปิฎกแต่อย่างใดว่าเหตุการณ์ใหญ่นี้เกิดขึ้น ณ จุดใดของวัดเวฬุวัน รวมทั้ง
$ H! Y3 o/ }0 C. ~; p4 d& u% m
* y2 D, ^9 H- tจากการขุดค้นทางโบราณคดีก็ไม่ปรากฏหลักฐานว่ามีการทำเครื่องหมาย (เสาหิน) หรือสถูประบุสถานที่ประชุมจาตุรงคสันนิบาตไว้แต่อย่างใด (ตามปกติแล้วบริเวณที่เกิดเหตุการณ์สำคัญทางพระพุทธศาสนา มักจะพบสถูปโบราณหรือเสาหินพระ8 E5 a% C* C7 H" c3 X+ G# y+ P+ f

+ P( N- H9 U( Nเจ้าอโศกมหาราชสร้างหรือปักไว้เพื่อเป็นเครื่องหมายสำคัญสำหรับผู้แสวงบุญ) ทำให้ในปัจจุบันไม่สามารถทราบโดยแน่ชัดว่าเหตุการณ์จาตุรงคสันนิบาตเกิดขึ้นในจุดใดของวัด& K. G  C/ l8 u7 X. j

# G; h0 o5 V  {' Yในปัจจุบันกองโบราณคดีอินเดียได้แต่เพียงสันนิษฐานว่า "เหตุการณ์ดังกล่าวเกิดในบริเวณลานด้านทิศตะวันตกของสระกลันทกนิวาป" (โดยสันนิษฐานเอาจากเอกสารหลักฐานว่าเหตุการณ์ดังกล่าวมีพระสงฆ์ประชุมกันมากถึงสองพันกว่ารูป และ
' _  J! ~4 e7 {$ }6 t- m1 r* {$ u- h: Y5 t1 Z2 W5 w" M
เกิดในช่วงที่พระพุทธองค์พึ่งได้ทรงรับถวายอารามแห่งนี้ การประชุมครั้งนั้นคงยังต้องนั่งประชุมกันตามลานในป่าไผ่ เนื่องจากเสนาสนะหรือโรงธรรมสภาขนาดใหญ่ยังคงไม่ได้สร้างขึ้น และโดยเฉพาะอย่างยิ่งในปัจจุบันลานด้านทิศตะวันตกของสระ! J7 ^" Z. p7 T

2 U% P, W  U0 f% lกลันทกนิวาป เป็นลานกว้างลานเดียวในบริเวณวัดที่ไม่มีโบราณสถานอื่นตั้งอยู่) โดยได้นำพระพุทธรูปยืนปางประทานพรไปประดิษฐานไว้บริเวณซุ้มเล็ก ๆ กลางลาน และเรียกว่า "ลานจาตุรงคสันนิบาต" ซึ่งในปัจจุบันก็ยังไม่มีข้อสรุปแน่ชัดว่าลาน
) b( p  g# G/ t$ m1 b: M) z6 K$ `. ?1 N' d% n1 R& P" k0 N) I
จาตุรงคสันนิบาตที่แท้จริงอยู่ในจุดใด และยังคงมีชาวพุทธบางกลุ่มสร้างซุ้มพระพุทธรูปไว้ในบริเวณอื่นของวัดโดยเชื่อว่าจุดที่ตนสร้างนั้นเป็นลานจาตุรงคสันนิบาตที่แท้จริง แต่พุทธศาสนิกชนชาวไทยส่วนใหญ่ก็เชื่อตามข้อสันนิษฐานของกอง' ?1 I6 }9 P$ f- e6 |, a1 F

5 _( H! d3 m* N+ `+ L0 [โบราณคดีอินเดียดังกล่าว โดยนิยมนับถือกันว่าซุ้มพระพุทธรูปกลางลานนี้เป็นจุดสักการะของชาวไทยผู้มาแสวงบุญจุดสำคัญ 1 ใน 2 แห่งของเมืองราชคฤห์ (อีกจุดหนึ่งคือพระมูลคันธกุฎีบนยอดเขาคิชกูฏ), C3 D" C: G3 S9 T" K

0 k$ V1 T$ a/ f5 A/ S" iกิจกรรมต่างๆ ที่ควรปฏิบัติในวันมาฆบูชา8 }4 r, Y6 M" M) W
. Y6 G. `6 m" Z' `. u8 Y6 q
การปฎิบัติตนสำหรับพุทธศาสนาในวันนี้ก็คือ การทำบุญ ตักบาตรในตอนเช้า หรือไม่ก็จัดหาอาหารคาวหวานไปทำบุญฟังเทศน์ที่วัด ตอนบ่ายฟังพระแสดงพระธรรมเทศนา ในตอนกลางคืน จะพากันนำดอกไม้ ธูปเทียน ไปที่วัดเพื่อชุมนุมกันทำพิธี
  p" a( u% }. A. @+ _3 C6 ]' J- L, t2 \5 y8 x+ l: J
เวียนเทียน รอบพระอุโบสถ พร้อมกับพระภิกษุสงฆ์โดยเจ้าอาวาสจะนำว่า นะโม ๓ จบ จากนั้นกล่าวคำ ถวาย ดอกไม้ธูปเทียน ทุกคนว่าตาม จบแล้วเดิน เวียนขวา ตลอดเวลาให้ระลึกถึง พระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ จนครบ ๓ รอบ
( f5 M" j; J' J- X# [$ s% L# g
$ j, |, {" L+ t2 m" ^( Kแล้วนำดอกไม้ ธูปเทียนไปปักบูชาตามที่ทางวัด เตรียมไว้ เป็นอันเสร็จพิธี
' m5 N; t7 V8 {3 S$ r' D) o" @4 v8 M5 d& _! I: Q
ขอบคุณข้อมูลจาก : dhammathai.org,วิกิพีเดีย+ ?; Y, l: {# V4 Y9 y# I6 k

" n3 Z% z' t" U0 g4 C+ ^
) _9 y/ E# l" {# \
7 L" w7 \1 ^* S" U2 Z- _2 Rการถือปฏิบัติวันมาฆบูชาในประเทศไทย( D9 [$ @7 e; i, U
พิธีวันมาฆบูชานี้ เดิมทีเดียวในประเทศไทยไม่เคยทำมาก่อน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงอธิบายไว้ว่าเกิดขึ้นในสมัย พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ โดยทรงถือตามแบบของโบราณบัณฑิตที่; i1 S% i! G& c+ G( i

: E0 ~6 m3 P; N$ c* c. gได้นิยมกันว่า วันมาฆะบูรณมี พระจันทร์เสวยฤกษ์มาฆะเต็มบริบูรณ์เป็นวันที่พระอรหันต์สาวกของ พระพุทธเจ้า ๑,๒๕๐ รูป ได้ประชุมกันพร้อมด้วยองค์ ๔ ประการ เรียกว่า; P$ g9 G7 C! k. m( r+ G

0 J: ?1 F# s2 `8 c: Y5 hจาตุรงคสันนิบาตพระพุทธเจ้าได้ตรัสเทศนาโอวาทปาติโมกข์ ในที่ประชุมสงฆ์เป็นการ ประชุมใหญ่ และเป็นการอัศจรรย์ในพระพุทธศาสนา นักปราชญ์ จึงถือเอาเหตุนั้นประกอบ การสักการบูชาพระพุทธเจ้าและพระอรหันต์สาวก ๑,๒๕๐ รูปนั้น ให้
2 m6 u, {# h% o! w* e$ f. v4 U! y5 i4 U8 a/ Z' X  ~: E$ q  N7 H- `
เป็นที่ตั้งแห่งความ เลื่อมใสการประกอบพิธีมาฆะบูชา ได้เริ่มในพระบรมมหาราชวังก่อน
7 w, p7 F  q, c/ z& K  l3 Y- u3 |2 ^, l3 {" g
ในสมัยรัชกาลที่ ๔ มีพิธีการพระราชกุศลในเวลาเช้า พระสงฆ์ วัดบวรนิเวศวิหารและ วัดราชประดิษฐ์ ๓๐ รูป ฉันในพระอุโบสถ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม เวลาค่ำ เสด็จออกทรงจุด ธูปเทียนเครื่อง มนัสการแล้ว พระสงฆ์สวดทำวัตรเย็นเสร็จแล้ว สวด( b$ ?' t! r1 x0 [
0 U' |0 [/ N& B# b" i( j
มนต์ต่อไปมี สวดคาถาโอวาทปาติโมกข์ด้วยสวดมนต์ จบทรงจุดเทียนรายตามราวรอบพระอุโบสถ ๑,๒๕๐ เล่ม มีการประโคมอีกครั้งหนึ่งแล้วจึงมีการเทศนา โอวาทปาติโมกข์
# Q) d& y! u" }% {, g๑ กัณฑ์เป็นทั้งเทศนาภาษาบาลีและ ภาษาไทย เครื่องกัณฑ์ มีจีวรเนื้อดี ๑ ผืน เงิน ๓ ตำลึง และขนมต่าง ๆ เทศนาจบพระสงฆ์ ซึ่งสวดมนต์ ๓๐ รูป สวดรับการประกอบพระราชกุศลเกี่ยวกับ วันมาฆบูชาในสมัยรัชกาลที่ ๔ นั้น พระบาทสมเด็จพระ
+ B- s- s) f; Y0 g- A
, m- O+ y2 ]6 n! ^( Zจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จะเสด็จออกประกอบพิธีด้วยพระองค์เองทุกปีมิได้ขาด สมัยต่อมามีการเว้นบ้าง เช่น รัชกาลที่ ๕ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จออกเองบ้าง มิได้ เสด็จออกเองบ้างเพราะมักเป็นเวลาที่ประสบกับเวลาเสด็จ. |% J! x$ t, w9 M% Z$ p2 Z

) b/ c$ D* P5 }" O$ |ประพาส หัวเมืองบ่อย ๆ หากถูกคราวเสด็จไปประพาสบางปะอินหรือพระพุทธบาท พระพุทธฉาย พระปฐมเจดีย์ พระแท่นดงรัง ก็จะทรงประกอบพิธีมาฆบูชา ในสถานที่นั้น ๆ ขึ้นอีก ส่วนหนึ่งต่างหากจากในพระบรมมหาราชวังเดิมทีมีการประกอบพิธี7 M- @: U; S$ R& e+ q

! c$ D4 A& w5 C* u# }ในพระบรมมหาราชวัง ต่อมาก็ขยายออกไป ให้พุทธบริษัทได้ ปฏิบัติตามอย่างเป็นระบบสืบมาจนปัจจุบัน มีการบูชา ด้วยการเวียนเทียน และบำเพ็ญกุศลต่าง ๆ ส่วนกำหนดวันประกอบพิธีมาฆบูชานั้น ปกติตรงกับวันเพ็ญ เดือน ๓ หากปีใด เป็น
: U/ W  I) m# h1 y0 \* W( A0 I! u1 A' S: e7 x, C8 P- d' ]6 G$ B
อธิกมาส คือ มีเดือน ๘ สองหนจะเลื่อนไปตรงกับวันเพ็ญเดือน ๔
0 p2 l! z9 i( C3 h8 `# ^- R' ]8 N2 a/ s$ x: U
$ u) T8 x; R4 U9 {7 x
9 O6 o3 }+ R5 A; p. Z
หลักธรรมที่ควรนำไปปฏิบัติ
- @5 k+ M" u7 b/ i% i  s4 lหลักธรรมที่ควรนำไปปฏิบัติได้แก่ โอวาทปาติโมกข์ หมายถึง หลักคำสอนคำสำคัญของพระพุทธศาสนาอันเป็นไปเพื่อป้องกัน และแก้ปัญหาต่าง ๆ ในชีวิตเป็นไปเพื่อความหลุดพ้น หรือคำสอน อันเป็นหัวใจพระพุทธศาสนา หลักธรรมประกอบด้วย
0 R7 Y3 ^+ ~8 s. o8 ~) [( v9 H% M) {; B$ ^0 l7 F
หลักการ ๓ อุดมการณ์ ๔ วิธีการ ๖ ดังนี้
( G* o! |; ?' e+ y( K+ s) q! c) t; h8 q: x( c. S- Z0 A
หลักการ ๓
! J# z/ j; |/ U, i๑. การไม่ทำบาปทั้งปวง ได้แก่การงดเว้น การลด ละเลิก ทำบาปทั้งปวง ซึ่งได้แก่ อกุศลกรรมบถ ๑๐ ทางแห่งความชั่ว มีสิบประการ อันเป็น
0 u$ a% m0 L4 R7 i# v& X$ B) Iความชั่วทางกาย ทางวาจา และทางใจ ความชั่วทางกาย ได้แก่ การฆ่าสัตว์ การลักทรัพย์ การประพฤติ ผิดในกาม
, m, i4 B3 a2 \+ _+ z5 C0 {ความชั่วทางวาจา ได้แก่ การพูดเท็จ การพูดส่อเสียด การพูดเพ้อเจ้อ 7 ~" q# b, ^8 U
ความชั่วทางใจ ได้แก่ การอยากได้สมบัติของผู้อื่น การผูกพยาบาท และความเห็นผิดจากทำนองคลองธรรม
7 @# ~* E: D6 _: D" l" J3 g6 D2 p, W$ X- U$ D! l. |" M3 G
๒. การทำกุศลให้ถึงพร้อม ได้แก่ การทำความดีทุกอย่างซึ่งได้แก่ กุศลกรรมบถ ๑๐ เป็นแบบของการทำฝ่ายดีมี ๑๐ อย่าง อันเป็นความดีทางกาย ทางวาจาและทางใจ/ A" f0 A/ ^3 f; k3 N0 r9 z) j
& ?8 k2 o) a+ ?8 j0 Y
ความดีทางกาย ได้แก่ การไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ทำร้ายเบียดเบียนผู้อื่นมีแต่ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน การไม่ถือเอาสิ่งของที่เจ้าของเขาไม่ได้ให้ มาเป็นของตน มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และการไม่ประพฤติผิดในกาม
& g: K3 E0 |. w# O* r8 ~5 q$ I) Nการทำความดีทางวาจา ได้แก่ การไม่พูดเท็จ ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูดคำหยาบ และไม่พูดเพ้อเจ้อพูดแต่คำจริง พูดคำอ่อนหวานพูดคำให้เกิดความสามัคคีและพูดถูกกาลเทศะ/ h9 [5 J5 T! [1 T% Z
การทำความดีทางใจ ได้แก่ การไม่โลภอยากได้ของของผู้อื่นมีแต่คิดเสียสละ การไม่ผูกอาฆาตพยาบาทมีแต่คิดเมตตาและ ปราถนาดีและมีความเห็นความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้อง ตามทำนองคลองธรรม เช่น เห็นว่าทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว
2 G, S& y; O5 P/ A8 U* Q! o5 c$ b4 V7 p, p
๓. การทำจิตให้ผ่องใส ได้แก่ การทำจิตของตนให้ผ่องใส ปราศจากนวรณ์ซึ่งเป็นเครื่องขัดขวางจิตไม่ให้เข้าถึงความสงบ มี ๕ ประการ ได้แก่
8 `; O/ G( C6 S+ S7 j2 c6 q' v" z9 D" Q3 I0 Y. t
๑. ความพอใจในกาม (กามฉันทะ)
  s. g7 j( K4 g5 S, n7 t3 s๒. ความอาฆาตพยาบาท (พยาบาท)
( L4 H5 }( O. Q๓. ความหดหู่ท้อแท้ ง่วงเหงาหาวนอน (ถีนะมิทธะ)
# f+ V8 d& i6 v; ~2 {1 q6 t% K๔. ความฟุ้งซ่าน รำคาญ (อุทธัจจะกุกกุจจะ) และ
) t2 ~0 M) _, j/ x7 p๕. ความลังเลสงสัย (วิกิจฉา) เช่น สงสัยในการทำความดีความชั่ว ว่ามีผลจริงหรือไม่ วิธีการทำจิตให้ปฏิบัติสมถะผ่องใส ที่แท้จริงเกิดขึ้นจากการละบาปทั้งปวง ด้วยการถือศืลและบำเพ็ญกุศล ให้ถึงพร้อมด้วยการ และวิปัสสนา จนได้บรรลุอรหัตผล ' u! X7 A& e; z7 k1 c# u" S
  J! F& v7 a4 Y2 D5 K
อันเป็นความผ่องใสที่แท้จริง
5 \0 l7 G0 L! l( h. R6 v. L
; A* [% E1 _& \) [2 x5 @อุดมการณ์ ๔4 d2 `5 I( o: z, M6 s: Q! u
๑. ความอดทน ได้แก่ ความอดกลั้น ไม่ทำบาปทั้งทางกาย วาจา ใจ
& \. J7 i4 `. [! B0 @& e๒. ความไม่เบียดเบียน ได้แก่ การงดเว้นจากการทำร้าย รบกวน หรือ เบียดเบียนผู้อื่น& v3 J7 Y( d2 v; m( i* J/ z1 J
๓. ความสงบ ได้แก่ ปฏิบัติตนให้สงบทั้งทางกาย ทางวาจา และทางใจ. O* [0 A8 u6 y
๔. นิพพาน ได้แก่ การดับทุกข์ ซึ่งเป็นเป้าหมายสูงสุดในพระพุทธศาสนาเกิดขึ้นได้จาการดำเนินชีวิตตามมรรคมีองค์ ๘; f' p, t9 h( I/ Z# l
) t9 I; i8 I" J: c* E# S+ P# X
วิธีการ ๖
, N0 O" {6 t8 G( ?1 z๑. ไม่ว่าร้าย ได้แก่ ไม่กล่าวให้ร้ายหรือ กล่าวโจมตีใคร
; F8 `3 r3 j7 I๒. ไม่ทำร้าย ได้แก่ ไม่เบียดเบียนผู้อื่น' C: V8 w# \4 F" q! A. S& ?
๓. สำรวมในปาติโมกข์ ได้แก่ ความเคารพระเบียบวินัย กฎกติกา กฎหมาย รวมทั้งขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีของสังคม+ @4 D9 s% d/ p' S( t
๔. รู้จักประมาณ ได้แก่ รู้จักความพอดีในการบริโภคอาหารหรือการใช้สอยสิ่งต่าง ๆ
/ p  A9 v  J6 S. b, t5 ^๕. อยู่ในสถานที่ที่สงัด ได้แก่ อยู่ในสถานที่สงบมีสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสม
' I& `7 q& M) w; b! a& S๖. ฝึกหัดจิตใจให้สงบ ได้แก่ฝึกหัดชำระจิตให้สงบมีสุขภาพคุณภาพและประสิทธิ, {4 t; b8 ]+ N/ X
ภาพที่ดี
! N6 h" g4 [) e+ Z
) d! {% l# |- o3 Lขอบคุณข้อมูลจาก : dhammajak.net/budday/maka.php( R) T6 L) ?+ {. v1 K* f. v* w

( M5 m$ H9 a& M2 Wที่มา : http://campus.sanook.com/910849/วันมาฆบูชา/

---

ยินดีต้อนรับสู่ แดนนิพพาน "โมทนาทุกดวงจิตถึงซึ่งแดนนิพพาน" (http://dannipparn.com/)

Powered by Discuz! X1.5