- สมัครสมาชิกเมื่อ
- 2009-1-23
- เข้าสู่ระบบล่าสุด
- 2021-3-25
- สิทธิ์ในการอ่าน
- 150
- เครดิต
- 0
- โพสต์
- 593
- สำคัญ
- 0
- UID
- 15
|
 | |  |  |
พระบรมธาตุเจดีย์ วัดหลวง
สร้างเมื่อ พ.ศ.๒๔๔๒ หลังจากพระยาดำรงเจ้าฟ้าพ่อเมืองปายได้ถึงแก่พิราลัยไป บุตรของพระยาดำรงคือ พระยาราช ก็ขึ้นปกครองเมืองแทน เจ้าฟ้านำราษฎรเมืองปายก่อสร้างพระเจดีย์ โดยทำการก่อสร้างครอบองค์พระพุทธรูป เป็นระยะเวลา ๓ ปี พระเจดีย์แล้วเสร็จเรียบร้อย
ต่อมาพระยาราช จัดพิธียกฉัตรเจดีย์เมื่อ พ.ศ.๒๔๔๔ ซึ่งมีพระภิกษุออ หรือครูบาออ ไม่ทราบฉายา เป็นเจ้าอาวาสในขณะนั้น 
คำนมัสการพระบรมธาตุเจดีย์ (ว่านะโม ๓ จบ) วันทามิ เจติยัง สัพพัง สัพพัฏฐาเนสุ ปะติฏฐิตา สะรีระธาตุโย เกศาธาตุโย อะระหันตา ธาตุโย เจติยัง คันทะกุฏิง จะตุละสี ติสสะหัสเส ธัมมักขันเธ สัพเพสัง ปาทะเจติยัง อะหังวันทามิ ธาตุโย อะหังวันทามิ ทุระโส อะหังวันทามิ สัพพะทา อะหังวันทามิ สิระสาฯ
ประวัติวัดหลวง
วัดหลวง ตั้งอยู่เลขที่ ๓๔ บ้านเมืองพร้าว หมู่ที่ ๑ ตำบลเวียงใต้ อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ที่ดินตั้งวัดมีเนื้อที่ ๗ ไร่ ๓ งาน ๕๙ ตารางวา สร้างเมื่อปี พ.ศ.๒๓๔๖ ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ ๓ กุมภาพันธ์ ๒๔๙๔ เป็นวัดใหญ่และเป็นวัดประจำอำเภอปาย
เป็นที่ทำการของเจ้าคณะอำเภอปาย มาตั้งแต่สมัยเจ้าฟ้าปกครองเมือง สันนิษฐานว่าคงจะสร้างพร้อมกับที่เจ้าฟ้าผู้ครองเมืองปาย ได้ย้ายเมืองจากที่เดิมคือตำบลเวียงเหนือ มาตั้งเมืองใหม่ในพื้นที่ตำบลเวียงใต้ในปัจจุบัน ซึ่งการย้ายหอเจ้าฟ้าและเมืองปายใหม่ในครั้งนั้น ราวปี พ.ศ.๒๓๔๖ และบริเวณที่สร้างวัดนี้เดิมก็เป็นวัดร้างมาก่อนแล้ว โดยมีพระพุทธรูปองค์ใหญ่ก่อด้วยอิฐถือปูน ซึ่งมีสภาพทรุดโทรมประดิษฐานอยู่
ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๔๒ พระยาดำรงเจ้าฟ้าพ่อเมืองปายได้ถึงแก่พิราลัยไป บุตรของพระยาดำรงคือ พระยาราช ก็ขึ้นปกครองเมืองแทน เจ้าฟ้านำราษฎรเมืองปายก่อสร้างพระเจดีย์ โดยทำการก่อสร้างครอบองค์พระพุทธรูป เป็นระยะเวลา ๓ ปี พระเจดีย์แล้วเสร็จเรียบร้อย พระยาราชเสมายกฉัตรเจดีย์ (ต่างทีกองมู) พ.ศ.๒๔๔๔ ซึ่งในสมัยนี้นั้น มีพระภิกษุออ หรือครูบาออ ไม่ทราบฉายา เป็นเจ้าอาวาสและเป็นเจ้าคณะอำเภอปกครองคณะสงฆ์ ซึ่งกิจกรรมด้านต่างๆ ได้เป็นไปอย่างดีมาก วัดวาอารามเจริญรุ่งเรือง ด้วยครูบาออเป็นผู้มีอิทธิพล มีคนเคารพยำเกรงมาก
ในปี พ.ศ.๒๔๔๔ เจ้าฟ้าเมืองปาย พร้อมด้วยราษฎร ได้พร้อมใจกันสร้างกุฏิศาลาการเปรียญ รวม ๗ หลัง หลังกลางมีขนาดใหญ่และสวยงามมาก โดยสร้างในแบบศิลปะไทใหญ่ (พม่า) วัสดุเป็นไม้ทั้งหมด เสา ฝา-เพดาน ตกแต่งลวดลายอย่างสวยงามด้วยกระจกตัดแต่งเป็นชิ้นเล็กๆ ตามเสาลงรักปิดทอง ต่อมาไม่นานได้ก่อสร้างบ่อน้ำอีก
ในสมัยที่ประเทศไทยได้เปลี่ยนแปลงรูปแบบการบริหารงานการปกครองส่วนท้องถิ่น เมื่อ พ.ศ.๒๔๕๐ ทางราชการได้แต่งตั้งให้หลวงเจริญเขตเขลางค์นคร มาเป็นนายอำเภอคนแรกของอำเภอปาย ก็ได้มาพึ่งบารมีของครูบาออปกครองดูแลทุกข์สุขของราษฎร มีการกล่าวโดยไม่มีการยืนยันว่าในช่วงการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการปกครองจากเจ้าฟ้ามาเป็นนายอำเภอ ในระหว่างช่วงเวลาที่ว่างพ่อเมือง อันเนื่องมาจากการถึงพิราลัยของเจ้าฟ้า การใช้เวลาในการแต่งตั้ง ตลอดถึงการใช้เวลาในการเดินทาง ครูบาออได้ปกครองดูแลเมืองปายแทนเจ้าฟ้าพ่อเมือง ก่อนมอบอำนาจให้นายอำเภอปกครองดูแลตามระเบียบของทางราชการ ซึ่งถือได้ว่าท่านมีบทบาทสำคัญ และมีส่วนช่วยให้การเปลี่ยนแปลงรูปแบบการปกครองเป็นไปด้วยความเรียบร้อยราบรื่นอย่างดียิ่ง
ครูบาออเป็นเจ้าอาวาสวัดหลวงองค์แรก และเป็นเจ้าคณะอำเภอองค์แรกของอำเภอปาย เมื่อท่านครูบาออได้มรณภาพ พ.ศ.๒๔๕๗ ต่อมาวัดหลวงก็มีเจ้าอาวาสปกครองดูแลมาโดยตลอดจนกระทั่งถึงปัจจุบัน
พ.ศ.๒๔๘๖ นายทุนเอ นางคำหลู่ สมุทรนาวิน รับปวารณาเป็นเจ้าศรัทธาใหญ่ และนายจอง สุวรรณะ นามสกุล จองสุวรรณ พร้อมด้วยกำนัน-ผู้ใหญ่บ้าน พ่อค้า ประชาชน ได้รื้อถอนกุฏิเก่าที่สร้างมานาน เครื่องต่างๆ ทรุดโทรมผุพังไปมาก ทำการก่อสร้างใหม่อีก แล้วสร้างกุฏิชั่วคราวขึ้นอีก ๒ หลัง โดยเจ้าศรัทธาใหญ่ บริจาคเป็นทุนทรัพย์ เป็นเงินประมาณ ๗,๐๐๐ บาท
พ.ศ.๒๔๙๕ เริ่มทำพิธีฝังลูกนิมิตพัทธสีมา
พ.ศ.๒๔๙๖ เริ่มสร้างอุโบสถ ทางกรมการศาสนาช่วยเหลือเงินอุดหนุนบูรณะวัด ๒๐,๐๐๐ บาท สมทบช่วยสร้างอุโบสถ และซ่อมแซมบันได
พ.ศ.๒๔๙๘ ซ่อมแซมกุฏิหลังที่ ๓
พ.ศ.๒๕๑๒ จ.ส.ต.คำ นางปอย มาริษะ พร้อมด้วยบุตร เริ่มก่อสร้างกำแพงที่หน้าวัดทางทิศตะวันออก โดยทางด้านเหนือประตู จ.ส.ต.คำ นางปอย มาริษะ เป็นเจ้าภาพ ทางด้านใต้ประตู นายหว่าละ นางฟู แก้วยิธิ เป็นเจ้าภาพ สร้างไปจนหมดเขตวัดด้านใต้
พ.ศ.๒๕๑๓ เริ่มสร้างโรงเรียนพระปริยัติธรรมวัดหลวง คณะศรัทธาบริจาค และได้รับเงินช่วยเหลือจากกรมการศาสนา เป็นเงินอุดหนุนบูรณะวัด จำนวน ๔๐,๐๐๐ บาท
พ.ศ.๒๕๑๕ นายกัณฑ์ นางคำผอง ไชยวงค์ สร้างศาลา ๙ ห้อง บ่อน้ำ ส้วม และรื้อศาลาเก่า
พ.ศ.๒๕๑๖ ได้เป็นวัดพัฒนาตัวอย่างของกรมการศาสนา เริ่มปรับปรุงตามบริเวณวัด
พ.ศ.๒๕๑๗ วันที่ ๒๑ มกราคม พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ได้ทรงเสด็จพระราชดำเนินมาเยี่ยมราษฎรในท้องที่อำเภอปาย และทรงได้เสด็จแวะมานมัสการพระประธานและพระพุทธรูปในอุโบสถ ได้ทรงทอดพระเนตรพระเจดีย์ ทรงมีพระราชกระแสรับสั่งว่า พระเจดีย์คงสร้างมานานแล้วเก่าแก่มาก คณะศรัทธาจึงช่วยกันปฏิสังขรณ์ซ่อมแซ่มพระเจดีย์ตามฐานที่พังไปบ้าง หลังจากที่ทั้งสองพระองค์เสด็จกลับไปได้ประมาณ ๒ เดือน
พ.ศ.๒๕๑๗ ซ่อมแซมไม้กระดานพื้นกุฏิที่ประดิษฐานพระพุทธรูป ทางหัวหน้าสถานีตำรวจเป็นศรัทธาเจ้าภาพร่วมกับคณะศรัทธาทุกคนช่วยกัน
พ.ศ.๒๕๑๘ ซ่อมแซมบ่อน้ำ ซ่อมสิงห์หน้าวัดใกล้บ่อน้ำ
พ.ศ.๒๕๑๙ สร้างกุฏิใหม่หลังที่ ๔
พ.ศ.๒๕๒๐ สร้างศาลาอเนกประสงค์
พ.ศ.๒๕๒๙ สร้างศาลาแก้วยิธิ
พ.ศ.๒๕๓๖ สร้างถนนคอนกรีตเสริมเหล็กยาว ๑๐๐ เมตร
พ.ศ.๒๕๓๗ สร้างกุฏิพักติดกับกุฏิศาลาการเปรียญหลังใหญ่
พ.ศ.๒๕๓๘ สร้างโรงครัว รั้วรอบพระเจดีย์ ปฏิสังขรณ์หลังคากุฏิศาลาการเปรียญหลังใหญ่ ขุดบ่อน้ำ ๑ บ่อ
พ.ศ.๒๕๓๙
- สร้างกุฏิเล็ก ๑ หลัง โรงครัว ๑ หลัง อาจารย์แสน ใจแปง และบุตร เป็นเจ้าภาพ
- ดำเนินงานร่วมกับ คณะสงฆ์ ข้าราชการ และประชาชนในอำเภอปาย อุปสมบทหมู่พระภิกษุในการถวายเพลิงพระบรมศพสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ตามโครงการของรัฐบาล โดยกระทรวงศึกษาธิการ
- จัดงานสรงน้ำพระบรมธาตุเจดีย์ วัดหลวง เป็นปีแรก
รายนามเจ้าอาวาสวัดหลวง
๑. ครูบาออ ไม่ทราบนามฉายา พ.ศ.๒๔๔๔-๒๔๕๗
๒. พระหลู่ หรือพระเชียงตอง ต่อมาเดินทางกลับไปเชียงตอง
๓. พระเกหล่า มารักษาการชั่วคราว
๔. พระภิกษุยง (ครูบายง) มรณภาพ พ.ศ.๒๔๙๒
๕. พระครูอนุศิษย์ศาสนการ จากวัดป่าขาม (เจ้าคณะอำเภอ) มาเป็นเจ้าอาวาสวัดหลวง มรณภาพ พ.ศ.๒๔๙๖
๖. พระครูโสภณสวัสดิการ ได้รับพระบรมราชโองการโปรดเกล้าเป็นเจ้าคณะอำเภอในขณะเป็นเจ้าอาวาสวัดโป่ง ต.เวียงเหนือ ได้รับนิมนต์มาเป็นเจ้าอาวาสวัดหลวง พ.ศ.๒๔๙๕-๒๕๓๒
๗. พระอธิการจำรัส ฐิตธมฺโม พ.ศ.๒๕๓๒-๒๕๓๖
๘. พระครูอนุรักษ์ธรรมคุณ เจ้าอาวาสวัดโป่ง ต.เวียงเหนือ เจ้าคณะอำเภอปาย ได้รับนิมนต์มาเป็นเจ้าอาวาสวัดหลวง เมื่อวันที่ ๒๖ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๓๖
**บรรณานุกรม (เอกสารอ้างอิง)
๑. ประวัติวัดทั่วราชอาณาจักร เล่มที่ ๙ พิมพ์ครั้งที่ ๑ ปี พ.ศ.๒๕๓๕ กรมการศาสนา
๒. อาจารย์เจริญ วรรณยอดคำ บันทึกประวัติวัดหลวง ๑ มกราคม ๒๕๑๙
๓. อาจารย์นงเยาว์ ติยะวงค์ เอกสารรายงานประเพณีพื้นบ้านท้องถิ่น-โบราณสถานโบราณวัตถุที่สำคัญ
----------------------
(แหล่งอ้างอิงข้อมูล : เอกสารประวัติวัดหลวง เรียบเรียงโดย พระปองพล กลฺยาโณ ๑๕ เมษายน ๒๕๓๙ เวลา ๒๔.๑๐ น.)
| |  | |  |
|
|
