วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดาราม
บ.เวียงเหนือ ถ.พระแก้ว ต.เวียงเหนือ อ.เมือง จ.ลำปาง
[พระเกศาธาตุพระพุทธเจ้า ๔ องค์ , พระบรมธาตุหัวใจ]
ประวัติวัดพระแก้วดอนเต้า ตำนานฉบับพื้นเมือง กล่าวว่า ครั้งสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ายังทรงพระชนมายุอยู่ องค์สมเด็จพระบรมครูเสด็จประทับ ณ พระเชตวันมหาวิหาร พร้อมด้วยพระภิกษุสงฆ์ ๑,๕๐๐ รูป ในคราวนั้น พระสงฆ์ทั้งหลายได้สนทนากัน ถึงเรื่องในอดีตกาลที่ผ่านมา คือปรารภเรื่องพระภิกษุรูปหนึ่ง ซึ่งอาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์เป็นที่บำเพ็ญสมณธรรม พระพุทธเจ้าทรงทราบจึงเสด็จออกมาจากพระคันธกุฏิ แล้วตรัสถามพระภิกษุทั้งหลาย พระอานนท์ก็กราบทูลตามที่สนทนากัน
องค์สมเด็จพระภควันต์จึงตรัสว่า การบำเพ็ญธรรมในป่าอันสงบเช่นนั้น มิใช่มีแต่พระภิกษุรูปนั้นรูปเดียว แม้เราตถาคตเองครั้งเสวยพระชาติเป็นพญานกแขกเต้า ก็ได้ม่อนดอนเต้า เป็นที่อาศัย เพราะ “ม่อนดอนเต้า” เป็นสถานที่อันประเสริฐ เป็นที่พระพุทธเจ้าทั้งหลายได้อยู่สร้างบารมีธรรมมานานแล้ว ในวันนี้เราตถาคตก็จักเสด็จไปที่นั้นพร้อมกับพวกเธอทั้งหลาย พระองค์ตรัสดังนี้แล้ว จึงเสด็จพร้อมกับพระภิกษุทั้งหลายไปสู่ม่อนดอนเต้าด้วยอิทธิฤทธิ์ แล้วทรงทรมานพวกยักษ์และคนพาลทั้งหลายที่อาศัยอยู่ ณ ที่นั้น ด้วยพระธรรมคำสั่งสอน จนมีผู้บรรลุมรรคผลมากมาย แล้วจึงได้ตรัสเล่าต่อไปอีกว่า
“พระพุทธเจ้าทรงพระนามว่า กกุสันโธ ได้เอาพระเกศา ๘ เส้น มาบรรจุไว้ในที่นี้ พระพุทธโกนาคม ก็เอาพระเกศามาบรรจุไว้ ๑๖ เส้น และพระพุทธกัสสป ได้นำพระเกศามาบรรจุไว้ ๓๒ เส้น เมื่อพระพุทธเจ้าเหล่านั้นปรินิพพานแล้ว อัครสาวกทั้งหลายก็นำเอาพระบรมธาตุของพระพุทธเจ้าทุกพระองค์มาบรรจุไว้ที่นี้ และเราตถาคตก็จักเอาพระเกศา ๑๐๘ เส้น มาบรรจุไว้ ณ ที่นี้
ดูกรภิกษุทั้งหลาย สถานที่นี้ต่อไป จะเป็นบ้านเมืองที่เจริญรุ่งเรือง จักเป็นสถานที่เคารพสักการบูชาแก่คน ๑๐๑ ภาษา เมื่อเราตถาคตปรินิพพานไปแล้ว พระสาวกของเรามีพระเจ้าอโศกมหาราช พร้อมด้วยพระมหินทร์จะได้นำเอาพระธาตุมะแกว (หัวใจ) ของเรามาบรรจุไว้ที่พระบรมธาตุดอนเต้านี้”
ข้าพเจ้าขอขอบพระคุณพี่ศักดาเป็นอย่างสูงมา ณ โอกาสนี้ด้วยค่ะ 